بررسی آثار وضع مالیات بر زمین: مطالعه ی موردی اقتصاد ایران

در میان عوامل تولید، زمین به واسطه ی وی‍ژگی های خاص، از دیگر عوامل تولید مانند نیروی کار و سرمایه متمایز می شود. از آنجا که زمین یکی از عوامل تولید شناخته شده و معروف می باشد که دارای عرضه ی ثابت است لذا تخصیص بهینه ی این عامل تولید از اهمیت بسزایی برخوردار است. ویژگی های خاص زمین باعث می گردد تا نگهداری آن نیز جذابیت های خاصی را به دنبال داشته و از این رو به عنوان سرمایه ای قابل اتکا تلقی شود و برای مالکان خصوصی آن انحصار و در نتیجه برای توسعه ی اقتصادی رانت مضر ایجاد کند. مالیات بر ارزش زمین باعث ایجاد زمین لازم برای صنعت می شود. به این خاطر که وضع مالیات باعث می شود نگهداری زمین برای مالکانی که زمین ها را به امید افزایش قیمت در آینده بیکار نگه می دارند، دشوارتر شود. همچنین منسوخ کردن مالیات هایی که روی نیروی کار و تولیدات نیروی کار وضع می شود باعث آزاد شدن فعالیت عوامل تولید می شود. وضع مالیات بر ارزش زمین باعث می شود عامل تولید منفعل و بیکار تشویق شود و عملیات سفته بازی زمین نیز که مانع استفاده ی درست از زمین در موارد نیاز می گردد را از بین ببرد. مالیات بر ارزش زمین به عنوان ابزار ارزشمندی برای کشورهای کمتر توسعه یافته به شمار می رود که لزوماً موجب افزایش شکل-گیری سرمایه مورد نیاز می گردد. از آنجا که مطالعات متعددی در دوره ها و مکاتب مختلف اقتصادی پیرامون مالیات بر زمین انجام گرفته است و اقتصاددانان متعددی بر این نظر به اجماع رسیده اند و این چنین استدلال کرده اند که کلیه ی مالیات های نیروی کار و سرمایه باید به زمین منتقل شود و در واقع درآمدهای مالیاتی، از طریق یک مالیات واحد بر روی رانت زمین کارایی بیشتری ایجاد می کند و بار مالیاتی کمتری بر مالکان زمین تحمیل می شود، بر آن شدیم تا مطالعه ای در این حوزه داشته و به بررسی اثرات اقتصادی مالیات بر زمین بپردازیم. برای دست یازیدن به این هدف رساله ای در پنج فصل تدوین گردید. فصول اول، دوم و سوم به بحث پیرامون مالیات بر زمین در حوزه ی نظری اختصاص یافته است. بدین صورت که در فصول مذکور به بررسی مبانی نظری و تئوریک وضع مالیات بر زمین و نقاط ضعف و قوت این سیاست و مطالعه ی تطبیقی روند سیاست گذاری زمین در دهه های اخیر در ایران و تعدادی از کشورهایی که دارای تجربه ی موفق در اجرای این سیاست بوده اند پرداخته می گردد و در ادامه به منظور بررسی تجربی موضوع مذکور در اقتصاد ایران در فصل چهارم سعی گردیده مدلی طراحی و کالیبره گردد که بتواند نتایج مالیات بر زمین را به صورت آماری بررسی نماید، همچنین در فصل آخر سعی خواهد شد با تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از اجرای مدل تصریح شده قدمی مثبت در جهت شناخت راهکارهای سیاستی مناسب پیرامون مالیات بر زمین برداشته شود.